Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Zambrowie

POSTANOWIENIE

Dnia 26 maja 2021 r.

Sąd Rejonowy w Zambrowie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Marta Kołakowska

Protokolant – Jadwiga Styła

po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym w dniu 19 maja 2021 r. w Zambrowie

sprawy z wniosku M. Z. (1)

z udziałem J. M., A. S., Ł. K., M. S., K. M., R. M.

o stwierdzenie nabycia spadku po M. M. (1)

I. stwierdza, że spadek po M. M. (1) (s. J. i J.) zmarłego dnia (...) roku w Z. , którego ostatnim miejscem zwykłego pobytu był Z., z mocy testamentu notarialnego sporządzonego dnia (...)roku przed notariuszem J. K., R.. A numer (...), otwartego i ogłoszonego dnia 24.03.2021r. w Sądzie Rejonowym w Zambrowie w sprawie I Ns 283/20, nabyli z dobrodziejstwem inwentarza:

1.  syn J. M. (s. M. i M.) - w ½ (jednej drugiej ) części ;

2.  córka A. S. ( c. M. i M. ) - w ½ (jednej drugiej ) części.

II. koszty postępowania pomiędzy stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt I Ns 283/20

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni M. Z. (1) wniosła o stwierdzenie nabycia spadku po M. M. (1) zmarłym dnia (...) roku w Z. na podstawie ustawy.

W dniu 2.10.2020r. wpłynęło pismo uczestnika postępowania J. M., do którego dołączył testament sporządzony przez spadkodawcę (...) roku. Uczestnik ten wnosił o nabycie spadku na podstawie testamentu na rzecz pozostałych przy życiu spadkobierców testamentowych.

Uczestniczka K. M. wnosiła, aby Sąd stwierdził nabycie spadku na rzecz żyjących dzieci w udziałach po ¼ części oraz na dzieci nieżyjących dzieci spadkodawcy stosownie do udziałów przypadających im po rodzicach, na mocy wykładni testamentu.

Uczestniczka A. S. poparła wniosek. Wnosiła o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu na rzecz A. S. w ½ części i na rzecz J. M. w ½ części.

Uczestnik R. M. wskazał w piśmie procesowym , że nie rości żadnych praw do masy spadkowej (k. 62).

Pozostali uczestnicy nie zajęli stanowiska w sprawie.

Ważności testamentu nie zakwestionował żaden z uczestników postępowania.

Sąd ustalił, co następuje:

M. M. (1) zmarł (...) roku w Z. . W chwili śmierci był rozwiedziony. Miał czworo dzieci: L. M., J. M., A. S. i K. K..

K. K. zmarła przed spadkodawcą, pozostawiła po sobie: syna Ł. K. i córką M. Z. (1).

Także L. M. zmarł przed spadkodawcą, pozostawił po sobie : córkę K. M., córkę M. M. (4) i syna R. M..

Spadkobiercy nie składali oświadczeń spadkowych, nie zrzekali się dziedziczenia, nie byli uznani za niegodnych dziedziczenia po M. M. (1), nie toczyła się wcześniej sprawa o stwierdzenie nabycia spadku po nim (bezsporne).

M. M. (1) pozostawiła testament, sporządzony notarialnie w dniu (...) roku w Kancelarii Notarialnej w G. przed notariuszem J. R.. A (...) , w którym do całości spadku powołał swoje dzieci : K. K., J. M., L. M., i A. S. - w częściach równych , to jest po ¼ części każde z nich .

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie : odpisów aktów stanu cywilnego (k. 7-11, 41-44, 57-58, 169), kopii postanowienia (k. 12), zapisu nagrania (k. 118 – 124), zeznań świadków: A. M. (k 127), A. K. (k. 127 v), M. Z. (2) (k. 127 v), H. M. (1) (k. 160 v), zapewnienia (k. 126), zeznań uczestniczki K. M. (k. 161 ), odpisu testamentu (k. 56 – 56 v ).

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 926 § 1 k.c. powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Pierwszeństwo ma dziedziczenie testamentowe, gdyż sporządzenie testamentu najdogłębniej wyraża wolę spadkodawcy. Spadkodawca może powołać do całości lub części spadku jedną lub kilka osób, może również powołać spadkobiercę testamentowego na wypadek, gdyby inna osoba powołana jako spadkobierca ustawowy lub testamentowy nie chciała lub nie mogła być spadkobiercą (podstawienie - art. 963 k.c.).

Stosownie do dyspozycji art. 670 k.p.c. Sąd spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą. W szczególności bada, czy spadkodawca pozostawił testament, oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje. Jeżeli testament zostanie złożony, sąd dokona jego otwarcia i ogłoszenia. Do kognicji sądu spadku należy również ocena ważności testamentu. Po ustaleniu kręgu spadkobierców - ustawowych lub testamentowych - Sąd stwierdza nabycie przez nich spadku.

Zgodnie z art. 948 § 1 i 2 k.c. testament należy tak tłumaczyć, ażeby zapewnić możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy. Interpretacja jest dopuszczalna jedynie wówczas, gdy sformułowania testamentu są niejasne i w żadnym wypadku nie może prowadzić do uzupełnienia rozrządzeń.

Natomiast na mocy art. 965 k.c. jeżeli spadkodawca powołał kilku spadkobierców testamentowych, a jeden z nich nie chce lub nie może być spadkobiercą, przeznaczony dla niego udział, w braku odmiennej woli spadkodawcy, przypada pozostałym spadkobiercom testamentowym w stosunku do przypadających im udziałów (przyrost). W tym zakresie dziedziczenie ustawowe jest wyłączone. Przyrost nie znajdzie zastosowania wtedy, gdy: 1) spadkodawca wyraźnie wyłączył jego działanie w testamencie (np. "w razie gdyby A nie chciał lub nie mógł dziedziczyć, jego część ma przypaść spadkobiercom ustawowym"), 2) wola wyłączenia przyrostu zostaje ustalona w drodze interpretacji testamentu, 3) w testamencie powołany jest spadkobierca podstawiony (art. 963 k.c.) lub występuje podstawienie na mocy art. 964 k.c.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, podkreślić należy, iż ważność testamentu sporządzonego przez spadkodawcę nie budzi wątpliwości a jego treść była jasna. Żadna ze stron nie kwestionowała faktu sporządzenia testamentu notarialnego przez spadkodawcę ani jego ważności.

Uczestniczka K. M. kwestionowała w niniejszej sprawie zastosowanie instytucji przyrostu wskazując, że do dziedziczenia po spadkodawcy powinno dojść na podstawie testamentu , z tym , że w miejsce nieżyjących dzieci powołanych do spadku miałyby wejść ich dzieci a wnuki spadkodawcy.

W niniejszej sprawie Sąd ustalił, że spadkodawca sporządził testament notarialny z dnia (...) , w którym do spadku w udziałach po 1/4 części spadku powołała swoje dzieci : K. K., J. M., L. M., i A. S. - w częściach równych , to jest po ¼ części każde z nich .

Poza sporem pozostawał fakt, że spadkodawca w testamencie nie wyłączył działania przyrostu, w testamencie nie został też powołany spadkobierca podstawiony.

Nadto wbrew twierdzeniom uczestniczki K. M. wola wyłączenia przyrostu nie mogła wynikać z interpretacji testamentu , taka wola spadkodawcy nie wynikała też z innych dowodów. Z wiarygodnych zeznań świadków A. M. (k. 127), A. K. (k. 127 v), M. Z. (2) (k. 127 v) wynikało, że M. M. (1) traktował wszystkie swoje dzieci jednakowo, wspierał i pomagał wnuczkom, traktował wszystkie wnuki tak samo. Podobnie K. M. zeznała (k. 161), że spadkodawca traktował wszystkie dzieci jednakowo. Podawane okoliczności nie są jednak tożsame z wyrażeniem woli przez spadkodawcę, że chce aby w przypadku śmierci któregoś ze swoich dzieci, udział należny temu dziecku dziedziczyły wnuki. Wola taka w żadnym razie nie wynikała także ze złożonych do akt stenogramów rozmów spadkobierców (k. 118 – 124) ani z zeznań H. M. (2) (k. 160v). Zauważyć też należy, że K. K. zmarła w (...) roku a L. M. zmarł w (...)roku, natomiast spadkodawca zmarł w (...) roku, zatem gdyby rzeczywistą wolą M. M. (1) było, aby udziały należne zmarłym dzieciom przypadły ich dzieciom, miał wystarczającą ilość czasu, by dokonać korekty testamentu bądź podjąć inne działania, a tego nie uczynił. W tym kontekście tym bardziej na prawdzie zyskuje twierdzenie uczestniczki K. M. co do spadkodawcy , że „gdyby wiedział, że jego dzieci odejdą przed nim , na pewno by zmienił swoją wolę” (k. 161).

Sąd oddalił wniosek pełnomocnika uczestniczki o przesłuchanie w charakterze świadka R. S., albowiem wniosek ten w ocenie Sądu zmierzałby jedynie do przedłużenia postępowania.

Mając powyższe na uwadze, zważywszy, iż dwóch spadkobierców testamentowych nie może dziedziczyć, a przyrost nie został w żaden sposób wyłączony, Sąd stwierdził, iż spadek po M. M. (1) na podstawie testamentu nabyli: syna J. M. w 1/2 części oraz córka A. S. - w 1/2 części , z dobrodziejstwem inwentarza, bowiem zgon nastąpił po wejściu w życie ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 539).

O kosztach orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.