Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Zambrowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2015 r.

Sąd Rejonowy w Zambrowie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący SSR Marta Kołakowska
ProtokolantRenata Konert

w obecności Prokuratora Jana Karwowskiego

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 12 grudnia 2014r., 23 stycznia 2015r., 20 lutego 2014r.

sprawy A. K. syna R. i B. z d. Z., ur. (...) w Z. oskarżonego o to, że:

w dniu 11 czerwca 2013 roku w Z. woj. (...) usiłował doprowadzić (...). z siedzibą w W. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej łącznej kwocie 35.200 zł w ten sposób, że w ramach szkody komunikacyjnej zarejestrowanej pod nr (...) zgłoszonej za pośrednictwem platformy internetowej z polisy (...) (...) wskazał nieprawdziwe okoliczności dotyczące uszkodzenia pojazdu, uprzednio zgłaszane w ramach szkód numer: (...) z dnia 29.11.2011 r i numer: (...) z dnia 18.12.2012r w (...) oraz w ramach szkody nr (...) z dnia 02.07.2012r w (...), tj.:

- zarysowanie poszycia przedniego zderzaka po lewej stronie, brak spryskiwaczy reflektorów i czujników parkowania w przednim

zderzaku, brak kratki wlotu powietrza, zarysowanie poszycia drzwi przednich lewych, zarysowanie poszycia i listwy drzwi tylnych lewych, uszkodzenie lampy tylnej prawej; uszkodzenie fotela przedniego pasażera po stronie lewej, uszkodzenie podsufitki; brak listwy dolnej w drzwiach tylnych prawych uprzednio zgłoszone w ramach szkody nr (...) w (...)

-

zarysowanie poszycia błotnika przedniego lewego w części tylnej przy krawędzi nadkola, uprzednio zgłaszane w ramach szkody nr (...) w (...); szkody nr (...) i szkody nr (...) w (...)

-

uszkodzenie obręczy koła przedniego lewego uprzednio zgłaszane w ramach szkody nr (...) w (...) i szkody nr (...) w (...)

-

zarysowanie poszycia lewego tylnego błotnika w części tylnej oraz zarysowanie poszycia tylnego zderzaka na lewym tylnym narożu, uprzednio zgłaszane w ramach szkody nr (...) w (...) i szkody nr (...) w (...)

-

zarysowania listwy drzwi prawych przednich uprzednio zgłaszane w ramach szkody nr (...) w (...)

-

wgniecenie pokrywy komory silnikowej na prawym przednim narożu uprzednio zgłaszane w ramach szkody nr (...) w (...) i szkody nr (...) w (...)

-wystrzelenie poduszek bocznych z fotela kierowcy uprzednio zgłaszane w ramach szkody nr (...) w (...); szkody nr (...) i szkody nr (...) w (...)

lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na podjęte czynności weryfikacyjne związane ze sprawdzeniem szkodowości pojazdu przez pracownika (...), tj. o czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk

I.  Oskarżonego A. K. uniewinnia od popełnienia zarzucanego mu czynu.

II.  Kosztami procesu obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt II K 389/14

UZASADNIENIE

Oskarżony A. K. stanął pod zarzutem tego że : w dniu 11 czerwca 2013 roku w Z. woj. (...) usiłował doprowadzić (...) z siedzibą w W. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej łącznej kwocie 35.200 zł w ten sposób, że w ramach szkody komunikacyjnej zarejestrowanej pod nr (...) zgłoszonej za pośrednictwem platformy internetowej z polisy (...) (...) wskazał nieprawdziwe okoliczności dotyczące uszkodzenia pojazdu, uprzednio zgłaszane w ramach szkód numer: (...) z dnia 29.11.2011 r i numer: (...) z dnia 18.12.2012r w (...) oraz w ramach szkody nr (...) z dnia 02.07.2012r w (...), tj.:

- zarysowanie poszycia przedniego zderzaka po lewej stronie, brak spryskiwaczy reflektorów i czujników parkowania w przednim zderzaku, brak kratki wlotu powietrza, zarysowanie poszycia drzwi przednich lewych, zarysowanie poszycia i listwy drzwi tylnych lewych, uszkodzenie lampy tylnej prawej; uszkodzenie fotela przedniego pasażera po stronie lewej, uszkodzenie podsufitki; brak listwy dolnej w drzwiach tylnych prawych uprzednio zgłoszone w ramach szkody nr (...) w (...)

- zarysowanie poszycia błotnika przedniego lewego w części tylnej przy krawędzi nadkola, uprzednio zgłaszane w ramach szkody nr (...) w (...); szkody nr (...) i szkody nr (...) w (...)

- uszkodzenie obręczy koła przedniego lewego uprzednio zgłaszane w ramach szkody nr (...) w (...) i szkody nr (...) w (...)

- zarysowanie poszycia lewego tylnego błotnika w części tylnej oraz zarysowanie poszycia tylnego zderzaka na lewym tylnym narożu, uprzednio zgłaszane w ramach szkody nr (...) w (...) i szkody nr (...) w (...)

- zarysowania listwy drzwi prawych przednich uprzednio zgłaszane w ramach szkody nr (...) w (...)

- wgniecenie pokrywy komory silnikowej na prawym przednim narożu uprzednio zgłaszane w ramach szkody nr (...) w (...) i szkody nr (...) w (...)

- wystrzelenie poduszek bocznych z fotela kierowcy uprzednio zgłaszane w ramach szkody nr (...) w (...); szkody nr (...) i szkody nr (...) w (...)

lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na podjęte czynności weryfikacyjne związane ze sprawdzeniem szkodowości pojazdu przez pracownika (...),

tj. popełnienia czynu z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk.

Oskarżony A. K. (k. 240v, 275v-276v, 278v) nie przyznał się do zarzucanego mu czynu. Na etapie postępowania przygotowawczego odmówił składania wyjaśnień. Przed Sądem wyjaśnił, że powiedział (na infolinii), iż uszkodził prawą stronę auta, lewą, wystrzeliła i lewa i prawa poduszka. Nic nie mówił o poduszkach siedzeń. Nie wymieniał szczegółów uszkodzeń, pani z infolinii poinformowała, by nie mówił szczegółowo, bo przyjdzie ktoś i oceni szkodę. Nie był na miejscu szacowania szkody. Nie pamięta szczegółów. Wracał w nocy samochodem z Niemiec, zaczepił o coś i obróciło samochodem na ulicy. Zaczepił o coś ostrego. Był na drodze dojazdowej do autostrady. Po zdarzeniu zjechał na parking i spał w samochodzie. Rano załatwił transport do domu. Patrzył co się stało, ale było ciemno. Jest to inna szkoda niż w (...). Stwierdził, że była uszkodzona cała prawa i lewa strona. Zgłosił szkodę telefonicznie, podając jak doszło do zdarzenia. Auto było w przeszłości uszkodzone, jest własnością jego ojca. Małe stłuczki nie były zgłaszane, kiedyś miał wypadek, gdzie uderzył w drzewo. Do Niemiec jeździł około 200 razy. W (...) zgłaszał szkodę i nie wypłacono mu. Nikt go nie pytał, czy auto było wcześniej uszkodzone. Wcześniej, gdy rzeczoznawca stwierdził, że coś nie było związane ze szkodą to odliczył 20 czy 30 procent.

Sąd zważył, co następuje:

Wyjaśnienia oskarżonego zasługują na wiarę. Oskarżony z uwagi na upływ czasu może nie pamiętać szczegółów zdarzenia i powstałych uszkodzeń w aucie. Podobnie rzecz się ma z formą dokonanego zgłoszenia szkody. Wbrew temu co sugerował oskarżony, szkoda została zgłoszona jedynie przez Internet (k. 288), a nie telefonicznie, jednak okoliczność ta nie miał większego znaczenia dla sprawy.

Świadek K. K. (2) – prowadząca działalność w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowo – kredytowego zeznała, że (k. 276v-277, 151v) w listopadzie 2012 r. zgłosił się do niej A. K., będący zainteresowany ubezpieczeniem auta P. (...). Umówili się na spotkanie. Obejrzała auto wraz z D. S. i nie stwierdziła żadnych uszkodzeń zewnętrznych. Później dnia 14.11.2012r. przyjechała ponownie, celem podpisania polisy, na którą zgodził się A. K.. Wtedy sporządziła zdjęcia samochodu zewnętrzne. Gdy później widziała auto przy okazji innej sprawy w maju 2013r., nie było ono uszkodzone. Podobnie zeznał świadek D. S. (k. 278v, 153v). Stwierdził, że ubezpieczający auto pan K. zastanawiał się, czy podpisze polisę, ostatecznie podpisał. Widział auto z koleżanką i na zewnątrz nie stwierdził uszkodzeń. Gdyby takie zauważył, odnotowałby to w polisie. Z maską było wszystko w porządku.

Świadek R. K. - ojciec oskarżonego zeznał (k. 277-277v, 57v), że kupił auto od żony. Dnia 14.11.2012r. podpisał umowę ubezpieczenia. Samochód użytkowała żona, syn A. i on. W momencie zawierania polisy, były robione zdjęcia auta, nie było ono uszkodzone. Wcześniej były zgłaszane szkody. Wszelkie poprzednie szkody były naprawiane. Świadek osobiście zajmował się naprawą samochodu w swoim warsztacie. Nie pamięta, kiedy syn poinformował go o wypadku, czy telefonicznie, czy jak wrócił z Niemiec. Samochód został naprawiony. Przed wyjazdem do Niemiec był uszkodzony fotel kierowcy. Maska była naprawiana, ale nadawała się do wymiany. Przez „naprawione” świadek rozumie „prawie jak nowe”.

Natomiast świadek M. M. – likwidator szkód komunikacyjnych w (...) – zeznał (k. 278, 134-135, 139), że po zdarzeniu dokonywał oględzin auta i miało ono uszkodzenia dookoła, prawa i lewa strona. Brakowało niektórych elementów, były wzdłużne przerysowania, prawa poduszka w siedzeniu była wystrzelona. Część uszkodzeń pochodziła z poprzednich zdarzeń także zgłoszonych do (...). Porównał kalkulację szkody ze szkodami z poprzednich zdarzeń. Stwierdził, że szereg elementów z poprzednich uszkodzeń nie została wymieniona. Część elementów się nie powtarzała. Wskazał, iż wiele dałyby oględziny miejsca zdarzenia. Przekazał tą informację odpowiednim służbom. Wie, że odmówiono wypłaty odszkodowania.

Świadek P. K. - prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Zakład (...) w Ł. (k. 309v, 155v) wskazał, że do jego warsztatu zostało dostarczone auto. Był przy opisie uszkodzonego auta. Pamięta, że auto było dookoła poobijane, wystrzelona poduszka przy siedzeniu. Od rzeczoznawcy otrzymał informację, że to szkoda całkowita. Gdy przyjechali do warsztatu A. K. z ojcem i pytali, czy za kwotę z ubezpieczenia dokona naprawy, oświadczył im, że nie będzie samochodu naprawiać i samochód zabrali.

Świadek K. P. - główny specjalista w (...) w B. zeznał, że (k. 309v-310v, 24-25) analizował szkodę pod kątem możliwości popełnienia przestępstwa. W ramach postępowania spotkał się z A. K. i R. K.. Technicy (...) stwierdzili, że uszkodzenia powtarzają się ze szkód wcześniej zgłaszanych. Zeznał, że oskarżony jechał w Niemczech i z nieznanych przyczyn obróciło go kilka razy, że uderzył w coś. Oskarżony nie był w stanie powiedzieć świadkowi, gdzie to było dokładnie, nie mówił szczegółowo jak wrócił do Polski. Pytał, czy samochód miał nie naprawione uszkodzenia, oskarżony zaprzeczył. Świadek nie jest w stanie stwierdzić, jakie elementy uszkodzeń powtarzają się. Podobnie zeznał świadek R. Z. – kierownik zespołu technicznej likwidacji szkód (...) (k. 311-311v, 149v). Potwierdził, że z uwagi nas kolejne zgłoszenie szkody porównano szkody i na tej podstawie odmówiono wypłaty odszkodowania.

Brak było podstaw, by odmówić ww. świadkom wiarygodności. Zeznawali o okolicznościach, które zaobserwowali z racji pełnienia różnych funkcji, nierzadko przemycając własne odczucia i przekonania o sprawie. Żaden ze świadków nie był jednak naocznym świadkiem zdarzenia drogowego, nie uczestniczył w nim ani nie był na miejscu zdarzenia.

Z druku zgłoszenia szkody (k. 4 – 6) wynikały dane pojazdu, dane kierującego pojazdem, wskazany przez oskarżonego przebieg zdarzenia, a także ogólny opis uszkodzeń wskazywany przez zgłaszającego. Z kalkulacji naprawy z dnia 14.06.2013r. wynikało wyliczenie szkody przez ubezpieczyciela (k. 7 – 10). Wskazane dokumenty Sąd ocenił jako wiarygodne. Podobnie należało ocenić złożoną polisę (k. 11 - 12), kopie dowodu rejestracyjnego auta, kopie dowodu osobistego oskarżonego i jego ojca (k. 14 – 14v , 17 - 19).

Dokumentację innych zgłoszonych szkód a dotyczących przedmiotowego pojazdu (k. 29 - 42, 46 - - 54, 59 – 76, 80 – 129, ) także należało ocenić jako wiarygodną.

Protokół oględzin pojazdu potwierdza zaistnienie uszkodzeń w aucie (k. 157 - 165v).

Sąd ocenił opisane wyżej dokumenty jako wiarygodne . Zostały one wydane w ramach przysługujących podmiotowi uprawnień.

Z pisma R. Z. oraz nadesłanych kalkulacji , arkusza ustalenia wartości pojazdu i arkusza rozliczenia szkody całkowitej wynika, iż strata ubezpieczyciela w przedmiotowej sprawie kształtowałaby się na poziomie 35 200 zł z Vat. (k. 213 - 233) . Artykuł 286 kk określa odpowiedzialność za oszustwo, którym według tego przepisu jest motywowane celem korzyści majątkowej doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez wprowadzenie jej w błąd albo wyzyskanie błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranej czynności. Istota tego przestępstwa polega więc na posłużeniu się fałszem jako czynnikiem sprawczym, który ma doprowadzić pokrzywdzonego do podjęcia niekorzystnej decyzji majątkowej (odróżnia to oszustwo od zaboru i innych przestępstw przeciwko mieniu; bliżej zob. T. Oczkowski, Oszustwo jako przestępstwo majątkowe i gospodarcze, Kraków 2004, s. 9 i n.).

Przestępstwo oszustwa ma charakter materialny, przy czym skutkiem jest niekorzystne rozporządzenie mieniem własnym lub cudzym przez osobę wprowadzoną w błąd lub której błąd został przez sprawcę wyzyskany. Dopóki takie rozporządzenie nie nastąpi, a sprawca podejmie oszukańcze zabiegi mające na celu jego uzyskanie, można mówić jedynie o usiłowaniu, a nie o dokonaniu oszustwa (por. wyrok SN z dnia 8 stycznia 1999 r., V KKN 513/97, Orz. Prok. i Pr. 1999, nr 6, poz. 2).

Oszustwo jest przestępstwem trudnym do udowodnienia, a to ze względu na konieczność wykazania zamiaru bezpośredniego kierunkowego, tak co do celu działania, jak i używanych środków. Dlatego też, ze względu na wymagania w zakresie strony podmiotowej oszustwa, nie wypełnia znamion tego przestępstwa sam fakt, iż pożyczkobiorca, pomimo upomnień ze strony pożyczkodawcy, nie zwraca pożyczki (zob. wyrok SN z dnia 16 stycznia 1980 r., V KRN 317/79, OSNPG 1980, nr 6, poz. 81). Do przypisania oszustwa konieczne jest ustalenie, że występując o udzielenie pożyczki, kredytu lub innego płatnego świadczenia, sprawca działał z zamiarem jego niezwrócenia lub niespłacenia. Należy dodać, że sam fakt zadłużenia nie może decydować o zamiarze wyłudzenia, a dopiero powiązanie różnych okoliczności związanych z zawieranymi umowami kredytowymi lub innymi transakcjami może pozwolić na wyprowadzenie wniosków o zamiarze oskarżonego (zob. wyrok SN z dnia 8 maja 1997 r., II KKN 64/97, Orz. Prok. i Pr. 1998, nr 3, poz. 6 oraz wyrok SA w Łodzi z dnia 29 kwietnia 1999 r., II AKa 48/99, Biul. Prok. Apel. 1999, nr 8). W realiach niniejszej sprawy należy wskazać, że oskarżony zgłaszając szkodę, nie wskazywał szczegółowo wszystkich uszkodzeń , które by jego zdaniem powstały na pewno w wypadku, do którego doszło w Niemczech. Wręcz odwrotnie, jak wyjaśnił, mówił o szkodzie ogólnikowo, bowiem szczegółową analizę miał przeprowadzić przedstawiciel ubezpieczyciela. Jak wynikało z wyjaśnień oskarżonego , zdał się na fachowość likwidatorów szkody w tym zakresie. Jak podawał, przyjąłby kwotę zaproponowaną przez ubezpieczyciela, jakby szkoda została uznana. Ponadto , co wynikało z wyjaśnień oskarżonego jak i zeznań świadków, samochód był już kilkukrotnie uszkodzony i naprawiany, a logicznym jest, że pewne naprawione uszkodzenia , gdzie naprawa nie wiązała się z wymianą całego elementu na fabrycznie nowy, mogły zostać zauważone przy kolejnym postepowaniu likwidacyjnym. W tym stanie faktycznym trudno dopatrzeć się zamiaru celowego wprowadzenia w błąd pokrzywdzonego, tym bardziej, że oskarżony był świadomy, iż szkoda będzie przedmiotem analizy fachowego przedstawiciela ubezpieczyciela.

Zauważyć należy, iż oskarżony, co prawda w ogólności, ale jednak podał miejsce zdarzenia drogowego. Z akt sprawy nie wynika, aby ubezpieczyciel dążył do przeprowadzenia oględzin miejsca zdarzenia, tak by ustalić, czy w podawanych okolicznościach, mogło dojść do uszkodzeń zaistniałych w pojeździe. Z akt sprawy nie wynika, aby podjął chociażby próbę odnalezienia miejsca zdarzenia, a przecież oskarżony podawał prawdopodobny numer drogi i nazwę drogi, którą się poruszał. Na potrzebę przeprowadzania oględzin miejsca wypadku wskazywał świadek M. M. (k. 139). Wskazywał także na możliwość pojechania tam i ustalenia, czy w okolicznościach podawanych przez oskarżonego mogły powstać dane uszkodzenia pojazdu. Próby udania się w tamto miejsce nawet nie podjęto.

W piśmie (...) z dnia 29.08.2013r. (niepodpisane), kierowanym do R. K. , załączonym do zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa (k. 22) zawarta jest informacja, iż nie może zostać przyznane odszkodowanie . W piśmie wskazuje się, że w razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego ubezpieczający lub ubezpieczony jest zobowiązany ułatwić (...) lub osobom działającym na jego zlecenie okoliczności zajścia wypadku ubezpieczeniowego i rozmiaru szkody. W piśmie dalej wskazuje się, że z analizy zebranej dokumentacji wynika, że do zdarzenia nie doszło w deklarowanych okolicznościach. Trzeba podkreślić, iż w aktach brak jest jednoznacznych dowodów wskazujących, iż do zdarzenia nie doszło w podawanych okolicznościach. Nadto oskarżenie dotyczyło zgłoszenia u pokrzywdzonego szkód takich jakie już wcześniej były zgłaszane w ramach postepowań likwidacji szkody u ubezpieczyciela.

W dokumencie zatytułowanym „Sprawozdanie z przeprowadzonych czynności w sprawie działalności agenta Pana D. S.” z dnia 04.07.2013r. „stwierdzono, że wskazany agent dopuścił się nieprawidłowości przy zawarciu umowy ubezpieczenia autocasco polegających na nieprzestrzeganiu procedur i wytycznych obowiązujących w (...) związanych z zawarciem ubezpieczenia autocasco. W tym samym dokumencie wskazuje się, iż nasuwać się może przypuszczenie, iż zgłoszona szkoda miała miejsce a klient wykorzystał niektóre uszkodzone wcześniej elementy pojazdu w celu uzyskania większego odszkodowania, lecz brak jest możliwości jednoznacznego potwierdzenia takiej sytuacji (k. 28). Na pewno takie wewnętrzne ustalenie ubezpieczyciela nie może przemawiać za winą oskarżonego. Tym bardziej, że z zeznań agentów ubezpieczeniowych wynika, że nie zauważyli zewnętrznych uszkodzeń kiedy zawierali umowę ubezpieczenia.

Kolejna rzecz, na która należy zwrócić uwagę, są uszkodzenia zgłoszone do wypłaty odszkodowania. Świadek M. M. (k. 135) - likwidator szkód komunikacyjny w (...) zeznał, że kalkulacja szkody zawierała tylko uszkodzenie, które się wcześniej w żadnej ze szkód nie przewijały , a ponieważ do wypłaty odszkodowania zostały zgłoszone wszystkie uszkodzenia, odmówiono wypłaty odszkodowania. Zauważyć jednak należy, że jak wynika z druku zgłoszenia szkody w pojeździe, oskarżony wskazał ogólnie uszkodzenia po lewej i prawej stronie auta, w dalszym toku postępowania nie upierając się co do stwierdzonych precyzyjnie przez ubezpieczyciela uszkodzeń. W protokole z wywiadu przeprowadzonego ze sprawcą w dniu 03.07.2013r., oskarżony również nie wskazuje konkretnych uszkodzeń, które miałyby powstać w czasie zdarzenia. Oskarżony wyjaśnił, iż nic mu nie wiadomo, aby któryś z pracowników z towarzystwa ubezpieczeniowego chciał jechać do Niemic i obejrzeć miejsce zdarzenia (k. 276). Wyjaśnił, iż szczegółowo uszkodzeń auta nie wymieniał, a na miejscu szacowania szkody nie był. Wskazywał „po to jest ten pan, który przychodzi opisywać, żeby jak zobaczy starą rysę, to żeby odliczył, albo zadzwonił i zapytał, czy to jest też do tej szkody”. Oskarżony uważa, że auto przed wypadkiem było w dobrym stanie, uszkodzeń nie miało, a poprzedni wypadek mógł być naprawiony poprzez „szpachlowanie”, a przy wypadku „odpadło”. Wyjaśnił, że uszkodzenia zgłaszane w innych szkodach nie są identyczne.

Z opinii z zakresu badań wypadków drogowych wykonanej przez biegłego (...) (...) w B. P. D. (k. 198 – 209v) wynikało, iż w czasie zgłoszenia szkody nr (...) z dnia 11.06.2013r. samochód marki (...) o nr rej. (...) posiadał również uszkodzenia zgłaszane we wcześniejszych szkodach. Zatem samochód posiadał również uszkodzenia nie powstałe we wcześniejszych szkodach, co nie pozostaje sprzeczne z wersją prezentowaną przez oskarżonego. Złożona w sprawie opinii jest pełna i fachowa, Sąd ocenił ją jako wiarygodną.

Z tych względów, uznać należało, iż materiał dowodowy nie pozwolił na przypisanie oskarżonemu popełnienia zarzucanego mu czynu. Materiał dowody w sprawie wskazywał na szereg wątpliwości, których w toku procesu nie udało się usunąć. Zgodnie z art. 5 § 2 kpk nie dające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego i tak Sąd zinterpretował je w niniejszej sprawie.

Z tych też względów Sąd uniewinnił oskarżonego.

O kosztach orzeczono na mocy art. 632 pkt 2 kpk.